Tên gọi, danh pháp

Tên tiếng Việt: Cà gai leo.

Tên khác: Cà gai dây; Cà vạnh; Cà quýnh; Cà lù; Cà bò; Cà Hải Nam; Cà quạnh; Quánh; Gai cườm.

Tên khoa học: Solanum procumbens.

Đặc điểm tự nhiên

Cây Cà gai leo nhỏ sống nhiều năm, mọc leo hay bò dài đến 6m hoặc hơn. Hóa thân gỗ, nhẵn, phân nhánh nhiều; Các cành được bao phủ bởi lông sao và nhiều gai cong màu vàng. Lá mọc so le, hình bầu dục hay thuôn dài, chẻ không đều, mặt trên có gai, mặt dưới có lông mềm hình sao. Các nách hoa hình 2-5 (7-9) hoa màu tím nhạt. Quả mọng, hình cầu, khi chín có màu đỏ. Hạt hình thận dẹt, màu vàng. Hoa tháng 4 - 5, quả tháng 7 - 8.

Phân bố, thu hái, chế biến

Loài này phân bố ở nhiều quốc gia như, Lào, Campuchia, Trung Quốc.
Ở Việt Nam, Cà gai leo mọc hoang khắp nơi từ miền xuôi đến trung du và đồng bằng ven biển. Các tỉnh có nhiều nhất là Thái Bình, Nam Hà, Thanh Hóa, Nghệ An. Cũng thường được trồng làm hàng rào. Rễ và cành có thể thu hái quanh năm, rửa sạch, thái mỏng phơi hay sấy khô. Có thể dùng dược liệu dạng cao nước, cao mềm hoặc cao khô.

Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng của Cà gai leo là rễ và cành.

Thành phần hoá học

Toàn cây, đặc biệt là rễ cây Cà gai leo, chứa các thành phần hóa học như flavonoid, diosgenin, saponin steroid, acaloid solasodin và solasodinon, các hoạt chất glycoalcaloid…

Tính vị, quy kinh

Loài Cà gai leo có vị hơi đắng, tính ấm.

Công năng, chủ trị

Trong y học cổ truyền, toàn cây Cà gai leo được dùng để chữa nhiều:
Hỗ trợ điều trị các bệnh ly về gan: Viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ, giải độc gan, bảo vệ gan…
Giải độc rượu bia.
Chữa trị các bệnh ho gà, viêm họng, suyễn.
Chưa đau mỏi, đau nhức khớp.
Trị phong thấp, sâu răng.

Điều trị bệnh về gan

Cà gai leo được các bệnh viện trung ương quân đội 103, 354, 115 hàng đầu cả nước nghiên cứu kỹ lưỡng và thử nghiệm lâm sàng cho kết quả vô cùng khả quan và tốt cho việc điều trị gan, giảm các triệu chứng vàng da, mệt mỏi, tiểu vàng, vàng niêm mạc ở người mắc phải.
Đặc biệt, qua quá trình nghiên cứu và kết quả khám lâm sàng của các chuyên gia Viện Dược liệu Quốc gia trên bệnh nhân viêm gan đã chỉ ra và chứng minh Cà gai leo là cây thuốc có tác dụng hoàn hảo và hiệu quả đối với gan.
Trong Cà gai leo có chất Glycoalcaloid có tác dụng ức chế sự sao chép và tiêu cực của virus viêm gan B. Loại thảo dược này có khả năng làm giảm nồng độ vi rút trong máu của người bệnh, vi rút viêm gan B. Ngoài ra, nó còn giúp giải độc rượu và giải độc gan, đã được kiểm chứng và chứng minh khả năng ngăn ngừa, làm chậm quá trình tiến triển của xơ gan nhanh chóng.
Tác dụng của Cà gai leo được chứng minh qua nhiều nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng cho thấy đây là cây thuốc quý có tác dụng ưu việt giúp, điều trị gan nhiễm mỡ, xơ gan và các triệu chứng do rối loạn chức năng gan.

Cà gai leo tác dụng lên các dòng tế bào ung thư

Đã thử tác dụng của cà gai leo trên các dòng tế bào ung thư như SIHA, Caski, Hela,… Kết quả cho thấy cà gai leo làm giảm tỷ số tăng sinh của dòng tế bào ung thư.
Dịch chiết toàn phần từ cây Cà gai leo có tác dụng chống oxy hóa rất tốt. Nó còn chống viêm làm giảm tổn thương do oxy hóa gây ra ở gan, bảo vệ gan.
Trong nghiên cứu của Bác sĩ. Nguyễn Thị Bích Thu và cộng sự về cây Cà gai leo cho biết chiết xuất toàn cây và glycoalkaloid có tác dụng chống oxy hóa đáng kể lần lượt là 47,5% và 47,5%. Cà gai leo cũng được chứng minh là có khả năng ức chế một số dòng tế bào ung thư do virus, chẳng hạn như virus.

Nguồn tham khảo

Cà gai leo trị bệnh gan hiệu quả. (n.d.). Retrieved from Sức khỏe đời sống.
Cách dùng cà gai leo cho đúng mà không phải ai cũng biết. (2016). Retrieved from Cây thuốc: https://caythuoc.org/cach-dung-ca-gai-leo-lam-thuoc-tot-nhat.html.
Cây cà gai leo giải độc và hạ men gan. (2021). Retrieved from Thầy thuốc Việt Nam: https://thaythuocvietnam.vn/tim-hieu-ve-cay-ca-gai-leo-chua-benh-gan/.
Nguyen Xuan Hai, N. T. (2019). Chemical constituents isolated from the whole plant of Solanum procumbens. Research Gate. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/336674786_Chemical_constituents_isolated_from_the_whole_plant_of_Solanum_procumbens.
VŨ, B. H. (2019). Cà gai leo trị bệnh gan hiệu quả. Retrieved from Sức khỏe đời sống: https://suckhoedoisong.vn/ca-gai-leo-tri-benh-gan-hieu-qua-169160524.htm